За Рајко Жинзифов

                               РАЈКО ЖИНЗИФОВ

                                                                (1839 – 1877)

             Рајко Жинзифов  е истакнат поет, културен работник и преродбеник, кој припаѓа на првата поетска генерација во новата македонска литература од XIX век. Современик е на Константин Миладинов и Григор Прличев, а неговите дела  се со мотиви и теми  од времето во кое жиивеел - преродбата.  

            Патронот на нашето училиште  е  роден 1839 година во Велес  по  име Ксенофон. Растел и се школувал во угледно семејство со татко грчки учител , кој го воспитувал во елински дух. Оновно грчко училиште учел во Велес, а потоа заминал во Прилеп каде татко му учителствувал , а тој му помагал. Кај младиот Жинзифов започнала да се буди словенската народна свест под влијание на учителот Димитрија  Миладинов. кој дошол  во Прилеп (1856) и активно се посветил на  преродбенската дејност. Како резултат на националното будење на Жинзифов, грчкото име Ксенофон го заменил со Рајко. Наредната година  Димитар  Миладинов добил преметување   во Кукуш, а со себе го повел и Жинзифов како помошник - учител . Разбудениот Жинзифов во Кукуш се залагал за отстранување на грчкиот јазик од училиштата.

            Несебичната помош и заложби на Димитрија  Миладинов и Партенија Зографски во 1858 год. придонесуваат  Жинзифов да добие стипендија за школување во Русија. Преку Одеса заминал во Москва каде  се подготвил и во  1860 година  се запишал  на московскиот универзитет  на Историско - Филолошкиот Факултет. Таму контактирал  со македонските и бугарските студенти, каде особено се здружил со  Константин  Миладинов, па му го предал собраното народно творештво од брата му  и неговите песни собрани во татковината. Кога почнува да  излегува списанието,,Брати труд“ тој станува едн од неговите оловенските краишта под турско ропство. Студиите ги завршува 1865 год. и останува да живее и работи  во Русија како професор на различни московски гимназии сè до крајот на својот живот. Интересно е да се одбележи дека само еднаш ја посетил својата татковина од заминувањето за Москва.

    

„Глас“ од Рајко Жинзифов

Далеч од баштина, далеч од роднини,
Не в чужда за мене земја,
В полјани кичести, зелени долини,
Самичак в планина шетам ја.
Ја сја расхождам, но на душа ми тешко
И једни мисли мене борат,
И мене стават то студено, то жешко,
И чувства то гаснат, то горат.
Ја искам сенка, ја искам прохлада,
Душевна ја искам тишина,
Че клето ми срце доста вече страда,
И сја нагледа вцекаква злина:
Коварство сос бедност, сос гордост лукавство,
Сон мртов, глупава простота,
Љубов на слова, и слога без братство,
И хитрост, лâжлива доброта.
„Безумец, безумец душа ти леница,-
Ја чух невиден и таен глас -
Спреги плуг за заборавената нива,
Че блиска ет доба, близок ет час.
Стани, земи остен в рâце, работај
Ти ден и ношт, сос пот,
Истреби трње, исчисти троскот, изорај
Бесплодна нива да дадит плод.
Стани, безумец сос молитва горешта
Ти клетва дај, стори си крст,
Стани ти, иди напред, иди на срешта,
Но бој сја, бој сја, Божји прст“.
- Готов сум, сја кâлнам, да изорам нива.
Кажи кој си ти, невиден глас?
„Чуј! - загрме, глас сја одзива -
Ја сум Божји гнев, народен глас!“